Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία: Ίδρυση και λειτουργία

 Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ): Ίδρυση και λειτουργία

Η Αστική μη Κερδοσκοπική εταιρεία ΑΜΚΕ δημιουργείται με τη σύμπραξη δύο ή περισσότερών ατόμων (ή Νομικών Προσώπων). Αν και έχει τη δομή και τις υποχρέωσεις εταιρείας δε διανέμει κέρδη στους εταίρους της. Ο όρος ΜΚΟ (Μη κυβερνητικές ή Μη κερδοσκοπικές οργανώσεις) είναι αρκετά παρεξηγημένος. Ωστόσο, δεν αντιστοιχεί σε νομική μορφή στην Ελλάδα. Είναι το κάθε σωματείο (σύλλογος, σύνδεσμος κτλ) και η κάθε Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία.

Ποιές, όμως, είναι οι διαδικασίες ίδρυσης και λειτουργίας μιας Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας; Ποιές είναι οι υποχρεώσεις της;

Νομοθεσία

Η ίδρυση και η λειτουργία αστικής μη κερσοσκοπικής εταιρείας διέπεται από τους παρακάτω νόμους:

1. Αστικός Κώδικας: άρθρα 741-784 περί νομικών προσώπων
2. Νόμος 4072/2012 άρθρο 270 (εφαρμόζονται αναλογικά όλες οι διατάξεις για την οµόρρυθµη εταιρία.Οι εταίροι της αστικής εταιρίας µε νομική προσωπικότητα ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρο για τα χρέη της εταιρίας)
3. Νόμος 4174/2013 άρθρο 50 (για την ευθύνη των ασκούντων διοίκηση)
4. Ν.4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά πρότυπα)
5. Για τη φορολογική αντιμετώπιση: ΠΟΛ 1044/10.02.2015 και ΠΟΛ 1031/07.02.2001 ΠΟΛ 1059/18.03.2015  4172/2013 ΠΟΛ 1113/02.06.2015 ΠΟΛ 1118/27.05.2013

Διαδικασία ίδρυσης

• Σύνταξη καταστατικού
• Κατάθεση καταστατικού στο πρωτοδικείο
• Έγγραφο απαλλαγής από εγγραφή στο αντίστοιχο επιμελητήριο ή εγγραφή στο επιμελητήριο (ανάλογα με τους σκοπούς και τις δραστηριότητες)
• Εγγραφή ή απαλλαγή από το ΓΕΜΗ (ανάλογα με τους σκοπούς και τις δραστηριότητες)
• Έγγραφο απαλλαγής των μελών από ασφάλιση στον ΕΦΚΑ – Ελευθέρων επαγγελματιών (Εγκύκλιος 84/21-08-2007)
• Έναρξη στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. της έδρας
• Πολλές ΔΟΥ δεν δέχονται ως έδρα της ΑΜΚΕ κατοικία κάποιου από τα μέλη. Ωστόσο, συνήθως επιτρέπεται η επαγγελματική συστέγαση (εφόσον οι δραστηριότητες αφορούν μονο παροχή υπηρεσίας).
• Συνήθως οι ΑΜΚΕ δεν απαλλάσσονται από ΦΠΑ

Μέλη

• Για τη σύσταση ΑΜΚΕ χρειάζονται τουλάχιστον 2 μέλη
• Μέλη μπορούν να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα
• Τα μέλη ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρο για τα χρέη της εταιρείας ( Νόμος 4072/2012. Άρθρο 270 και άρθρο 784 του Αστικού Κώδικα). Στο παραπάνω μπορεί να υπάρξει εξαίρεση εφόσον η ΑΜΚΕ δεν είναι καταχωρημένη στο ΓΕΜΗ (άρθρο 251 του Αστικού Κώδικα). Ωστόσο σε κάθε περίπτωση ο εταίροι ευθύνονται για τα χρέη της εταιρείας σε περίπτωση λύσης.
• Οι ασκούντες διοίκηση (πρόεδροι, διαχειριστές, διεθυντές κτλ) ευθύνονται για τυχόν χρέη και οφειλές της εταιρείας (Νόμος 4174/2013 άρθρο 50)
• Η ΑΜΚΕ ευθύνεται για τις πράξεις ή τις παραλείψεις των οργάνων που το αντιπροσωπεύουν, εφόσον η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που τους είχαν ανατεθεί και δημιουργεί υποχρέωση αποζημίωσης. Το υπαίτιο πρόσωπο ευθύνεται επιπλέον εις ολόκληρον.
• Οι εταίροι μιας ΑΜΚΕ μπορούν να αμειφθούν για συγκεκριμένη εργασία που παρέχουν, αλλά δεν μπορούν να πάρουν μέρος από τα κέρδη με την ιδιότητά τους ως εταίροι
• Είσοδος, αποβολή ή αποχώρηση μελών συνεπάγεται οπωσδήποτε τροποποίηση του καταστατικού
• Μέλος μπορεί να αποβληθεί για λόγους που προβλέπει το καταστατικό με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου (ωστόσο η αποβολή μέλους συνεπάγεται αυτόματα τροποποίηση του καταστατικού)

Όργανα διοίκησης

• Διοικητικό συμβούλιο (ο αριθμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου και οι αρμοδιότητές του καθορίζονται από το καταστατικό).

Εκπροσώπηση

• Το διοικητικό συμβούλιο του νομικού προσώπου το αντιπροσωπεύει δικαστικά και εξώδικα (το καταστατικό ορίζει τα πρόσωπα που το εκπροσωπούν πχ ολόκληρο το διοικητικό συμβούλιο ή μόνο ο πρόεδρος ή ο πρόεδρος, ο ταμίας και ο γραμματέας κτλ)
• Πράξεις εκπροσώπησης μπορεί να ανατεθούν και σε τρίτους
• Αποφάσεις και δεσμεύσεις του διοικητικού συμβουλίου καθώς και υπογραφές των προσώπων που το εκπροσωπούν δεσμεύουν την ΑΜΚΕ

Βιβλία που πρέπει να τηρούνται

1. Βιβλίο Πρακτικών συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου
2. Βιβλίο εσόδων εξόδων
3. Μητρώο παγίων

Έσοδα

• Συνδρομές μελών
• Δωρεές
• Χορηγίες
• Επιχορηγήσεις
• Συμμετοχή σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα
• Επιχειρηματική δραστηριότητα (Πώληση αγαθών και παροχή υπηρεσιών σε τρίτους. Ένταξη στο αντίχτοιχο  σε καθεστώς ΦΠΑ και τα κέρδη φορολογούνται με την κλίμακα φορολογία εισοδήματος των νομικών προσώπων

Ασφαλιστικές Υποχρεώσεις

Δεν υπάρχει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ των μελών της (εγκύκλιος 84/21-7-2007 του ΟΑΕΕ) λόγω της συμμετοχής τους στην ΑΜΚΕ. Εφόσον, όμως, απασχολείται προσωπικό υπάρχουν ανάλογες υποχρεώσεις καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και αντίστοιχων καταστάσεων στον ΕΦΚΑ.

Προσωπικό μπορεί να απασχοληθεί με

• Σύμβαση μισθωτής εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου
• Με τίτλο κτήσης  (για ορισμένες ειδικότητες πχ εισηγητές σεμιναρίων)
• Με εργόσημο (για ορισμένες ειδικότητες)
• Με λήψη τιμολογίου από ελεύθερο επαγγελματία
• Μέσω προγραμμάτων του ΟΑΕΔ, προγραμμάτων πρακτικής άσκησης, voucher κτλ

Τα μέλη της ΑΜΚΕ εφόσον προσφέρουν υπηρεσίες μπορούν να αμειφθούν με έναν από τους παραπάνω τρόπους επίσης και με τις ίδιες ασφαλιστικές υποχρεώσεις.

Φορολογικές υποχρεώσεις

• Υποχρεωτική λήψη ΑΦΜ
• Υποχρεωτική δήλωση Κωδικών δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.)
• Δήλωση τραπεζικού λογαριασμού
• Σύνδεση του ΑΦΜ της ΑΜΚΕ με το ΑΦΜ του εκάστοτε προέδρου ή νόμιμου εκπροσώπου (δηλώνεται υποχρεωτικά εντός 30 ημερών από την κάθε αλλαγή. Διαφορετικά υπάρχει πρόστιμο)
• Δήλωση στο μητρώο πραγματικών δικαιούχων ( Συσχέτιση του Νομικού προσώπου με τον Πρόεδρο, τον ταμία και τον γραμματέα ή και όλα τα μέλη)
• Καταστάσεις πελατών προμηθευτών (ΜΥΦ)
• Δηλώσεις παρακρατούμενων φόρων (εφόσον χρειαστεί)
• Δήλωση φορολογίας εισοδήματος (έντυπο Ν). Είναι ετήσια και σε αυτή δηλώνονται τόσο τα φορολογητέα όσο και τα αφορολόγητα έσοδά τους (νόμος 4172/2013 άρθρο 45)
• Υποχρεώσεις σχετικά με τα ηλεκτρονικά βιβλία (η κατάσταση είναι μεταβατική. Προσεχώς θα ανακοινωθούν και οι σχετικές υποχρεώσεις)
• Περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ (έστω και μηδενικές εφόσον είναι ενταγμενη σε καθεστώς ΦΠΑ)

Φορολογικό καθεστώς

• Επιβαρύνεται με τέλος επιτηδεύματος (500 € )
• Τα έσοδα από εγγραφές, συνδρομές μελών, δωρεές, επιχορηγήσεις, λαχειοφόρους, ευκαιριακές εκδηλώσεις θεωρούνται έσοδα κεφαλαιουχικού χαρακτήρα και είναι αφορολόγητα (ΠΟΛ 1031/07-02-2001).
• Τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα (θεάματα, πώληση εντύπων, διαφημίσεις, δίδακτρα κτλ) καθώς και ενοίκια, τόκους καταθέσεων κτλ φορολογούνται με το καθεστώς των φορολογίας εισοδήματος των νομικών προσώπων (φόρος εισοδήματος και προκαταβολή φόρου)
• Απαλλάσσονται από ΦΠΑ και φόρο ως 2 εκδηλώσεις το χρόνο που σχετίζονται με την πραγματοποίηση των σκοπών του μετά από αίτηση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (ΠΟΛ 1071/18.03.1991 και (Ν. 2859/2000 παρ. 1 περ. ιη. )
• Απαλλάσσονται από ΦΠΑ για παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης, εφόσον αποδεικνύουν το μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα τους και τους πολιτιστικούς και μορφωτικούς σκοπούς τους. Τέτοια μπορεί να είναι η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και διαλέξεων (Ν. 2859/2000 παρ. 1 περ. ιστ) Η απαλλαγή θα δοθεί με απόφαση της αρμόδιας ΔΟΥ.

Υποχρεώσεις διαφάνειας

• Εφόσον επιχορηγείται από δημόσιους φορείς με ποσό άνω των 3.000 € το έτος πρέπει να αναρτά τα στοιχεία επιχορηγήσεων και τις αντίστοιχες δαπάνες στο μητρώο επιχορηγούμενων φορέων στη διαύγεια mef.diavgeia.gov.gr. Η μη ανάρτηση μπορεί να συνεπάγεται αποκλεισμό από μελλοντικές επιχορηγήσεις.
• Εφόσον επιχορηγείται έστω και με 1 ευρώ από Δημόσιο Φορέα οφείλει να καταθέτει οικονομικό απολογισμό στο ελεγκτικό συνέδριο.

Προαιρετική εγγραφή στο μητρωό πολιτιστικών φορέων το Υπουργείου Πολιτισμού

Εφόσον ασκεί πολιτιστική δράση μπορεί να εγγραφεί στο μητρώο πολιτιστικών φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού. Η εγγραφή είναι προαιρετική. Δίνει, ωστόσο, τη δυνατότητα ενδεχόμενης στήριξης από το Υπουργείο. Η διαδικασία ολοκληρώνεται μέσω της ιστοσελίδα drasis.culture.gr. Περισσότερα για τη διαδικασία μπορείτε να δείτε εδώ