Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά- Εθνικο Ευρετήριο
Τι σημαίνει Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά; Πώς θα μπορούσε ένα έθιμο, ένας χορός ή μια τέχνη του τόπου μας να εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο;
Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά- Μια πρώτη προσέγγιση
Άυλη πολιτιστική κληρονομιά είναι η ζώσα παράδοση. Είναι το Καθοριστικό στοιχείο της τοπικής ταυτότητας και του αισθήματος του ανήκειν σε αυτή. Είναι ο συνεκτικός κρίκος των κοινοτήτων. Φορείς της είναι οι άνρθωποι. Περιλαμβάνει:
- Προφορικές παραδόσεις (μύθους, παραμύθια, διηγήσεις)
- Χορό, μουσική, τραγούδι (επιτελεστικές τέχνες)
- Λαϊκά δρώμενα
- Γνώσεις και πρακτικές σχετικά με το σύμπαν και τη φύση (παραδοσιακές καλλιέργειες, παραδοσιακές αντιλήψεις κτλ)
- Τεχνογωνσία της παραδοσιακής χειροτεχνίας (υφαντική, αγγειοπλααστική κτλ)
Τι είναι το εθνικό ευρετήριο
- Αποτελεί την αποτύπωση της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη χώρα μας.
- Επικαιροποιείται σε ετήσια βάση.
- Περιλαμβάνει καταγραφές (κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο, χάρτες, βιβλιογραφία κτλ) με βάση την εμπειρία των ομάδων-φορέων του εκάστοτε στοιχείου.
- Τα στοιχεία που καταγράφονται αποτελούν ζωντανή πολιτισμική εμπειρία που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.
- Η εγγραφή προϋποθέτει τη συγκατάθεση και την εθελοντική συμμετοχή της κοινότητας.
Η σημασία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η εγγραφή του στοιχείου στο Εθνικό ευρετήριο συμβάλλει στη:
- Διαφύλαξη και κατοχύρωσή του στοιχείου
- Αναγνώρισή του σε τοπικό, εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο
- Περαιτέρω μελέτη του στοιχείου και της εξέλιξής του από την επιστημονική κοινότητα
- Συμμετοχή της κοινότητας σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα
- Ανάπτυξη της περιοχής. Η ανάπτυξη νοείται τόσο ως έννοια οικονομική (πχ ως πόλος έλξης επισκεπτών), κοινωνική (πχ ως μέσο διατήρησης της κοινωνικής συνοχής) αλλά και εκπαιδευτική (πχ ως αφορμή για εκπαιδευτικά προγράμματα και σύνδεση με το ευρύτερο πολιτιστικό γίγνεσθαι)
Διαδικασία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Αιτήσεις υποβάλλονται στο Υπουργείο Πολιτισμού (Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς) από φορείς, ομάδες ή άτομα (κοινωνούς του στοιχείου προς καταγραφή). Φυσικά ενθαρρύνεται η συμμετοχή στη σύνταξη ολόκληρης της κοινότητας.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε 3 στάδια:
1ο Στάδιο Ιανούαριος κάθε έτους
Κατάθεση αίτησης δήλωσης πρόθεσης υποβολής
2ο Στάδιο Μάρτιος έτους
Ανάρτηση από το Υπουργείο των δηλώσεων που πληρούν τα κριτήρια (χωρίς αυτό να αποτελεί εγγραφή)
3ο Στάδιο Μάιος έτους
Υποβολή πλήρους και τεκμηριωμένου φακέλου στο Δελτίο Φακέλου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Αναλυτικά για τη διαδικασία αιτήσεων μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Εγγεγραμμένα στοιχεία στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Σήμερα στο Εθνικό Ευρετήριο είναι εγγραμμένα 39 στοιχεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Το έθιμο του Αϊ-Γιώρη (Αγίου Γεωργίου) στη Νεστάνη Αρκαδίας
- Η καλαθοπλεκτική στη Βώλακα της Τήνου
- Η υφαντική τέχνη για τη δημιουργία κιλιμιών στον όρθιο αργαλειό στο Γεράκι Λακωνίας
- Ο πολιτισμός της ελιάς και του ελαιολάδου
- Το συριανό λουκούμι
- Η σφυριχτή γλώσσα του χωριού Αντιά στην Κάρυστο της Εύβοιας
- Το ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι
- Ο βλάχικος γάμος στη Θήβα
- Ο στειακός πηδηχτός χορός
- Το τσακώνικο μνημόσυνο
- κ.α.
Εγγεγραμμένα στοιχεία στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO
Η χώρα μας μέσω των Υπουργείων Πολιτισμού και Εξωτερικών υποβάλει για ένταξη στον Διεθνή Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO κάποια από τα στοιχεία του Εθνικού Ευρετηρίου. Τα μέχρι στιγμής καταγεγραμμένα στοιχεία είναι:
- Η μεσογειακή διατροφή (2013, από κοινού με Ιταλία, Ισπανία, Κροατία, Κύπρο, Μαρόκο, Πορτογαλία)
- Η τεχνογνωσία της παραδοσιακής μαστιχοκαλλιέργειας στη Χίο (2014)
- Η τηνιακή μαρμαροτεχνία (2015)
- Τα Μωμοέρια – Έθιμο του Δωδεκαήμερου (2016)
- Το ρεμπέτικο (2017)
- Η τέχνη της ξερολιθιάς (2018)
- Η βυζαντινή μουσική/ψαλτική (2019, από κοινού με την Κύπρο)
- Η μετακινούμενη κτηνοτροφία-Η εποχιακή μετακίνηση των κοπαδιών πάνω στις παραδοσιακές διαδρομές στη Μεσόγειο και στις Άλπεις (2019, από κοινού με Ιταλία και Αυστρία)
- Ο εορτασμού του Δεκαπενταύγουστου στα ορεινά χωριά Βλάστη, του νομού Κοζάνης και Συρράκο, του Νομού Ιωαννίνων (2020)
Περισσότερες πληροφορίες
Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού ayla.culture.gr
Για την Κύπρο περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα http://www.unesco.org.cy/
